ભારત અને જાપાન સંયુક્ત મિશન LUPEX દ્વારા ચંદ્રના ધ્રુવીય પ્રદેશોમાં પાણીની શોધ કરશે

ચંદ્રયાન-3 પછી, ભારતીય અવકાશ સંશોધન સંસ્થા (ISRO) જાપાનની સ્પેસ એજન્સી JAXA સાથે ચંદ્ર લેન્ડર મિશન માટે સહયોગ કરવાની યોજના ધરાવે છે. LUPEX (જોઈન્ટ લુનર પોલર એક્સપ્લોરેશન) નો હેતુ ચંદ્રના ધ્રુવીય પ્રદેશોમાં પાણીની શોધ કરવાનો છે. ISROના વડા એસ સોમનાથ અને જાપાનના નેશનલ એસ્ટ્રોનોમિકલ ઓબ્ઝર્વેટરીના ડાયરેક્ટર જનરલ અને નેશનલ સ્પેસ પોલિસી પર જાપાનની કેબિનેટ કમિટીના ઉપાધ્યક્ષ […]

Share:

ચંદ્રયાન-3 પછી, ભારતીય અવકાશ સંશોધન સંસ્થા (ISRO) જાપાનની સ્પેસ એજન્સી JAXA સાથે ચંદ્ર લેન્ડર મિશન માટે સહયોગ કરવાની યોજના ધરાવે છે. LUPEX (જોઈન્ટ લુનર પોલર એક્સપ્લોરેશન) નો હેતુ ચંદ્રના ધ્રુવીય પ્રદેશોમાં પાણીની શોધ કરવાનો છે. ISROના વડા એસ સોમનાથ અને જાપાનના નેશનલ એસ્ટ્રોનોમિકલ ઓબ્ઝર્વેટરીના ડાયરેક્ટર જનરલ અને નેશનલ સ્પેસ પોલિસી પર જાપાનની કેબિનેટ કમિટીના ઉપાધ્યક્ષ સાકુ સુનેકા વચ્ચેની તાજેતરની બેઠક બાદ આ જાહેરાત કરવામાં આવી છે. 

LUPEX, જે આગામી થોડા વર્ષોમાં લોન્ચ થવાનું છે, તેમાં ભારતીય ચંદ્ર લેન્ડર અને જાપાનીઝ રોવર વહન કરતું જાપાની રોકેટ સામેલ હશે.

આ સહયોગના પ્રાથમિક ઉદ્દેશ્યો છે:

  • ટકાઉ પ્રવૃત્તિઓ માટે ચંદ્ર આધાર સ્થાપિત કરવા માટે ચંદ્રના ધ્રુવીય પ્રદેશોની યોગ્યતાનું અન્વેષણ કરવું.
  • ચંદ્ર અને ગ્રહોની સપાટીની સંશોધન તકનીકો જેમ કે વાહન પરિવહન અને અસ્તિત્વનું પ્રદર્શન કરવું.
  • ચંદ્ર પર જળ-બરફ સંસાધનોની ઉપલબ્ધતા વિશે જાણકારી મેળવવી.

JAXA વેબસાઈટ અનુસાર, છેલ્લા કેટલાક વર્ષોમાં, અવલોકન ડેટાના વિશ્લેષણમાં ચંદ્રના ધ્રુવીય પ્રદેશોમાં પાણીનું અસ્તિત્વ સૂચવવામાં આવ્યું છે. તેમાં જણાવાયું હતું કે JAXA ચંદ્ર પર હાજર જળ સંસાધનોના જથ્થા અને સ્વરૂપો પર ડેટા મેળવવા માટે આંતરરાષ્ટ્રીય સહયોગી મિશનની યોજના બનાવવા માટે ISRO સાથે સહયોગ કરી રહ્યું છે. 

LUPEXનો ધ્યેય ભવિષ્યમાં ટકાઉ અવકાશ સંશોધન પ્રવૃત્તિઓ માટે આવા સંસાધનોનો ઉપયોગ કરવાની શક્યતા નક્કી કરવાનો છે. JAXA વેબસાઈટે જણાવ્યું હતું કે, “ISROના સહયોગથી LUPEX મિશન હાથ ધરવાથી, અમે ટકાઉ અવકાશ વિકાસના ક્ષેત્રમાં આંતરરાષ્ટ્રીય ભાગીદારીને મજબૂત કરવામાં યોગદાન આપીએ છીએ.”

ચંદ્રના ધ્રુવીય પ્રદેશોમાં પાણી વાપરી શકાય તેવી સ્થિતિમાં છે કે કેમ તે જાણીને, LUPEX ભવિષ્યના ચંદ્ર મિશન માટે પૃથ્વી પરથી કેટલું પાણી, ઓક્સિજન અને અન્ય સહાયક સામગ્રીનું પરિવહન કરવું જોઈએ અને સ્થાનિક સ્તરે કેટલું પાણી મેળવી શકાય તેની ગણતરી કરવા માટે નિર્ણાયક માપ પ્રદાન કરશે. 

આ લક્ષ્યોને હાંસલ કરવા માટે, LUPEX પાતળી-ફિલ્મ સોલાર સેલ અને અલ્ટ્રા હાઈ એનર્જી ડેન્સિટી બેટરીથી સજ્જ અદ્યતન અવકાશયાન તૈનાત કરશે. LUPEX ચંદ્ર રાત્રિ દરમિયાન અથવા છાયાવાળા વિસ્તારોમાં પણ અવિરત વીજ પુરવઠો સુનિશ્ચિત કરશે. આ તકનીકી નવીનતા રોવરની ગતિશીલતા અને ચંદ્રના ધ્રુવીય પ્રદેશોના વાતાવરણમાં અસ્તિત્વ માટે મહત્વપૂર્ણ છે. 

LUPEX નીચા-ગુરુત્વાકર્ષણવાળા અવકાશી પદાર્થો પર સપાટીના સંશોધન માટે જરૂરી ટેકનોલોજીને આગળ વધારવા ઈચ્છે છે. આમાં રિફાઈનિંગ ગતિશીલતા સોલ્યુશન્સ, સંભવિત ખાણકામ કામગીરી માટે ઉત્ખનન તકનીકો વિકસાવવાનો સમાવેશ થાય છે. આ પ્રગતિઓ માત્ર ભવિષ્યની ચંદ્ર પ્રવૃત્તિઓને જ સમર્થન આપશે નહીં પરંતુ મંગળ અને તેનાથી આગળના ભવિષ્યના મિશન માટે પણ તેની અસરો હોઈ શકે છે.

ભારત-જાપાન સંયુક્ત મિશન LUPEX ચંદ્રના ધ્રુવીય પ્રદેશોની સ્થિતિ વિશેની આપણી સમજણને આગળ ધપાવે છે અને ચંદ્ર સંશોધનનો માર્ગ મોકળો કરે છે. આ મિશન 2026 સુધીમાં શરૂ થઈ શકે છે.