યુરોપિયન સ્પેસ એજન્સીએ દિવસ અને રાતના વિભાજનની પૃથ્વીની તસવીર શેર કરી

યુરોપિયન સ્પેસ એજન્સી (ESA) એ શનિવારે X (અગાઉ ટ્વીટર) પર એક સેટેલાઈટ તસવીર શેર કરી હતી, જેમાં પૃથ્વીની સપાટી પર દિવસ અને રાતના વિભાજન દર્શાવવામાં આવ્યો હતો, જે પાનખર સમપ્રકાશીયનું પ્રતિનિધિત્વ કરે છે. આ તસવીરમાં સૂર્ય આકાશમાં અવકાશી વિષુવવૃત્તને ઓળંગે છે. યુરોપિયન સ્પેસ એજન્સીએ કહ્યું કે આ તસવીર શનિવારે સવારે 09:00 BST/10:00 CEST પર Meteosat […]

Last Updated : 26 September 2023, 05:40 AM IST

યુરોપિયન સ્પેસ એજન્સી (ESA) એ શનિવારે X (અગાઉ ટ્વીટર) પર એક સેટેલાઈટ તસવીર શેર કરી હતી, જેમાં પૃથ્વીની સપાટી પર દિવસ અને રાતના વિભાજન દર્શાવવામાં આવ્યો હતો, જે પાનખર સમપ્રકાશીયનું પ્રતિનિધિત્વ કરે છે. આ તસવીરમાં સૂર્ય આકાશમાં અવકાશી વિષુવવૃત્તને ઓળંગે છે. યુરોપિયન સ્પેસ એજન્સીએ કહ્યું કે આ તસવીર શનિવારે સવારે 09:00 BST/10:00 CEST પર Meteosat સેટેલાઈટ દ્વારા લેવામાં આવી હતી. આ તસવીરમાં દેખાય છે કે સૂર્યનો પ્રકાશ પૃથ્વીના અડધા ભાગમાં પડતો નથી.

યુરોપિયન સ્પેસ એજન્સીએ તસવીર પોસ્ટ કરીને લખ્યું, “શિયાળો આવી રહ્યો છે. આજે દિવસ અને રાત અડધા ભાગમાં વહેંચાઈ ગયા છે, કારણ કે સૂર્ય આકાશમાં અવકાશી વિષુવવૃત્તને 07:50 BST (12:20 pm) પર ઓળંગી ગયો અને ઉત્તરીય ગોળાર્ધમાં પાનખર સમપ્રકાશીય ચિહ્નિત કરે છે.”

સમપ્રકાશીય શું છે અને તેની તસવીર શા માટે મહત્વપૂર્ણ છે?

સમપ્રકાશીય, જેનો લેટિનમાં અનુવાદ “સમાન રાત” થાય છે, તે એક ખગોળશાસ્ત્રીય ઘટના છે જે વર્ષમાં બે વાર થાય છે જ્યારે સૂર્યનું કેન્દ્ર પૃથ્વીના વિષુવવૃત્તની ઉપર સીધું ગોઠવાય છે. સમપ્રકાશીય દરમિયાન, સમગ્ર વિશ્વમાં દિવસ અને રાતની લંબાઈ લગભગ સમાન હોય છે.

બાકીના વર્ષ દરમિયાન, સૂર્યપ્રકાશ ઉત્તર અને દક્ષિણ ગોળાર્ધ વચ્ચે બદલાય છે. આ પૃથ્વીની સૂર્યની આસપાસની તેની ભ્રમણકક્ષાની તુલનામાં 23.5 ડિગ્રી અક્ષીય ઝુકાવનું પરિણામ છે. આ કારણે, સૂર્ય બીજા ગોળાર્ધ કરતાં એક ગોળાર્ધ પર વધુ સીધો ચમકે છે. જો કે, વસંત અને પાનખર સમપ્રકાશીય દરમિયાન, સૂર્યનો પ્રકાશ ઉત્તર અને દક્ષિણ બંને પ્રદેશોમાં સમાનરૂપે વિતરિત થાય છે.

બીજી કઈ તારીખો પર દિવસ અને રાત્રિની સમાન લંબાઈ હોય છે?

વસંત સમપ્રકાશીય (વર્નલ ઈક્વિનોક્સ) ઉત્તરીય ગોળાર્ધમાં 20 અથવા 21 માર્ચની આસપાસ અને દક્ષિણ ગોળાર્ધમાં 22 અથવા 23 સપ્ટેમ્બરની આસપાસ થાય છે. ઉત્તરીય ગોળાર્ધમાં, તે વસંતની શરૂઆતને ચિહ્નિત કરે છે, જ્યારે દક્ષિણ ગોળાર્ધમાં, તે પાનખરની શરૂઆત દર્શાવે છે.

પાનખર સમપ્રકાશીય ઉત્તરીય ગોળાર્ધમાં લગભગ 22 અથવા 23 સપ્ટેમ્બરે અને દક્ષિણ ગોળાર્ધમાં 20 અથવા 21 માર્ચની આસપાસ થાય છે. ઉત્તરીય ગોળાર્ધમાં, પાનખર સમપ્રકાશીય પાનખરની શરૂઆત દર્શાવે છે, જ્યારે દક્ષિણ ગોળાર્ધમાં, તે વસંતના આગમનનો સંકેત આપે છે.

વર્ષના બાકીના સમયગાળા દરમિયાન, ભૌગોલિક સ્થાનના આધારે દિવસ અને રાતની લંબાઈ અસમાન હોય છે. જેમ જેમ તમે ધ્રુવોની નજીક જશો તેમ, દિવસની લંબાઈમાં તફાવત વધુ સ્પષ્ટ થાય છે. વિષુવવૃત્તની નજીક, દિવસ અને રાતની લંબાઈ સમગ્ર વર્ષ દરમિયાન પ્રમાણમાં સમાન રહે છે. તેનાથી વિપરીત, ઉચ્ચ અક્ષાંશો પર, ખાસ કરીને ઉનાળા અને શિયાળાના સમય દરમિયાન, દિવસ અને રાતના સમયગાળામાં વધુ નોંધપાત્ર અસમાનતાઓ અનુભવાય છે.

Tags :