બાળકોમાં હાર્ટ એટેકના ચેતવણી ચિહ્નો અને લક્ષણો જાણો

મોટેરા સાથે આજકાલ બાળકોમાં હાર્ટ એટેકના કિસ્સાઓ સામે આવી રહ્યા છે. તેને કારણે પેરેન્ટ્સ ચિંતિત બન્યા છે. બાળકોમાં અચાનક હાર્ટ એટેક દુર્લભ છે અને ઘણીવાર જન્મજાત હૃદયની ખામીઓ, કાર્ડિયોવાસ્ક્યુલર રોગ અથવા આનુવંશિક સમસ્યાઓને કારણે થાય છે. અચાનક બેભાન થવું, થાક, છાતીમાં અગવડતા, અનિયમિત શ્વાસ, અથવા શારીરિક પ્રવૃત્તિ દરમિયાન બેહોશ થવું એ હાર્ટ એટેકના સંકેતો છે […]

Last Updated : 20 August 2023, 11:33 AM IST

મોટેરા સાથે આજકાલ બાળકોમાં હાર્ટ એટેકના કિસ્સાઓ સામે આવી રહ્યા છે. તેને કારણે પેરેન્ટ્સ ચિંતિત બન્યા છે. બાળકોમાં અચાનક હાર્ટ એટેક દુર્લભ છે અને ઘણીવાર જન્મજાત હૃદયની ખામીઓ, કાર્ડિયોવાસ્ક્યુલર રોગ અથવા આનુવંશિક સમસ્યાઓને કારણે થાય છે. અચાનક બેભાન થવું, થાક, છાતીમાં અગવડતા, અનિયમિત શ્વાસ, અથવા શારીરિક પ્રવૃત્તિ દરમિયાન બેહોશ થવું એ હાર્ટ એટેકના સંકેતો છે અને તેને તબીબી કટોકટી તરીકે ગણવામાં આવે છે.

નાના બાળકો તેમની છાતીમાં ઝડપી ધબકારા કે દુખાવો અનુભવી શકે છે. તેઓને શ્વાસ લેવામાં તકલીફ થઈ શકે છે. બાળકોએ સક્રિય જીવનશૈલી જીવવી જોઈએ – હૃદયની તંદુરસ્તી જાળવવા માટે બહાર રમવા, કસરત કરવા અને યોગ્ય પોષક તત્ત્વો સાથે તંદુરસ્ત આહાર લેવો જોઈએ. માતાપિતાએ તેમના બાળકના હૃદયની કોઈપણ અસાધારણતા માટે તપાસ કરાવવી જોઈએ.

બાળકોમાં હાર્ટ એટેકના કારણો

સ્વસ્થ બાળકોમાં અચાનક હાર્ટ એટેક જોવા મળે છે. આ સામાન્ય રીતે હૃદયના રિધમની સમસ્યાઓ, એરિથમિયાને કારણે થાય છે. હૃદય સામાન્ય રીતે લોહીને પમ્પ કરતી વખતે સિંક્રનાઈઝ્ડ રિધમમાં ધબકે છે. અસામાન્ય રિધમ હૃદયને અત્યંત ઝડપથી અથવા અત્યંત ધીમાં ધબકારાનું કારણ બની શકે છે, જે શરીરમાં લોહીના અસરકારક પમ્પિંગને ઘટાડે છે.

બાળકોમાં અચાનક હાર્ટ એટેકના ચેતવણી ચિહ્નો અને લક્ષણો

અચાનક બેભાન થવું, ખાસ કરીને જો આવું વારંવાર થતું હોય તો તે પ્રથમ ચેતવણી સંકેત હોઈ શકે છે કે બાળકને એરિથમિયા છે. ધબકારા એ વ્યક્તિના પોતાના હૃદય વિશે અસામાન્ય અને અસ્વસ્થતાની જાગૃતિ છે. 4-5 વર્ષથી વધુ ઉંમરના બાળકો તેમની છાતીમાં ધબકારા અથવા દુખાવાની ફરિયાદ કરી શકે છે.

માતાપિતાએ બાળકોમાં અચાનક બેભાન થઈ જવું, ભારે થાક, છાતીમાં અસ્વસ્થતા, ઝડપી અથવા અનિયમિત શ્વાસ લેવા અને શારીરિક પ્રવૃત્તિ દરમિયાન બેહોશ થવા જેવા લક્ષણો માટે સતર્ક રહેવું જોઈએ. સમયસર હાર્ટ એટેકના લક્ષણોને ઓળખીને તાત્કાલિક પગલાં લેવા તેમજ ડોક્ટરનો સંપર્ક કરવો અને પ્રાથમિક ઉપચાર તરીકે કાર્ડિયોપલ્મોનરી રિસુસિટેશન (CPR) આપવું જોઈએ.

બાળકોમાં હાર્ટ એટેક થતો અટકાવવા માટે નિયમિત શારીરિક પ્રવૃત્તિ દ્વારા હૃદય-સ્વસ્થ જીવનશૈલી જાળવવી, સંતુલિત આહાર આપવો જોઈએ. બાળકોમાં નિયમિત રીતે હૃદયની તપાસ કરાવવાથી અંતર્ગત સ્થિતિને વહેલી ઓળખવામાં મદદ કરી શકે છે. માતાપિતા અને શિક્ષકો બાયસ્ટેન્ડર્સ/પ્રથમ ઉપચાર તરીકે CPR તકનીકો શીખવી જોઈએ.

આ લક્ષણો જીવલેણ હાર્ટ એટેકના પ્રથમ જોખમી સંકેત હોઈ શકે છે અને તેના માટે બાળ ચિકિત્સક દ્વારા તાત્કાલિક અને વિગતવાર મૂલ્યાંકનની જરૂર છે. હાર્ટ એટેકના ચિહ્નોનું નિદાન કરવું અને હાર્ટ એટેકના જોખમવાળા દર્દીઓને ઓળખવું હંમેશા વધુ સારું છે, જેથી નિવારક પગલાં લેવામાં આવે. દવાઓ, પેસમેકર અને ડિફિબ્રિલેટર સાથેના પગલાં લઈ શકાય છે. એકવાર હાર્ટ એટેક આવે ત્યારે દર્દીને બચાવવું માત્ર ત્યારે જ શક્ય છે જો CPRના પગલાં તાત્કાલિક શરૂ કરવામાં આવે. આ હોસ્પિટલમાં થાય તો સમયસર CPR અને ઈલેક્ટ્રિકલ કાર્ડિયોવર્ઝન દ્વારા દર્દીને સફળતાપૂર્વક બચાવી શકાય છે.

Tags :