વર્ક ફ્રોમ હોમમાં લાંબા સમય સુધી બેસવાથી થતી આડઅસરો અને તેના ઉપાયો

કોરોનાકાળ પછી ઘણી ઓફિસમાં હજુ પણ WFH (વર્ક ફ્રોમ હોમ) અર્થાત ઘરે બેસીને કામ કરવાની પરંપરા યથાવત રહી છે. તો કેટલીક ઓફિસમાં હાઈબ્રિડ મોડેલ પણ અમલી છે. જે કર્મચારીઓ માટે ઘણી રીતે જીવન સરળ બનાવે છે કારણ કે તેઓ વધુ સારી રીતે આરામ મેળવે છે, કાર્ય-જીવન સંતુલન જાળવવામાં સક્ષમ છે. જો કે,વર્ક ફ્રોમ હોમ કરવાના […]

Last Updated : 02 August 2023, 07:41 AM IST

કોરોનાકાળ પછી ઘણી ઓફિસમાં હજુ પણ WFH (વર્ક ફ્રોમ હોમ) અર્થાત ઘરે બેસીને કામ કરવાની પરંપરા યથાવત રહી છે. તો કેટલીક ઓફિસમાં હાઈબ્રિડ મોડેલ પણ અમલી છે. જે કર્મચારીઓ માટે ઘણી રીતે જીવન સરળ બનાવે છે કારણ કે તેઓ વધુ સારી રીતે આરામ મેળવે છે, કાર્ય-જીવન સંતુલન જાળવવામાં સક્ષમ છે. જો કે,વર્ક ફ્રોમ હોમ કરવાના એકંદર સ્વાસ્થ્ય માટે તેના પોતાના ગેરફાયદા છે જેને અવગણી શકાય નહીં. આ મોડેલ આપણને ઓછું સક્રિય બનાવે છે અને આપણા સ્વાસ્થ્યના વિવિધ પાસાઓને અસર કરે છે. નિષ્ણાતો કહે છે કે ઘણા લોકો વર્ક ફ્રોમ હોમ કરતી વખતે કલાકો સુધી એક જ સ્થિતિમાં બેસી રહે છે અને જ્યારે તેઓ નિયમિતપણે કસરત અથવા હલનચલન કરતા નથી, ત્યારે તેમને હાડકાં, સ્નાયુઓ અને સાંધા સંબંધિત સમસ્યાઓ થઈ શકે છે.

ઘરની બહાર ન નીકળવાથી વિટામિન Dમાં ઘટાડો થઈ શકે છે જે કેલ્શિયમના શોષણને અસર કરી શકે છે અને હાડકાંના સ્વાસ્થ્યને અસર કરી શકે છે.

વર્ક ફ્રોમ હોમથી હાડકાં અને પીઠને નુકસાન

“વર્ક ફ્રોમ હોમ (WFH) એ માનવ શરીર માટે નવીનતમ સ્વ-નિર્મિત દુઃખ છે જે કોવિડ દરમિયાન અસ્તિત્વમાં આવ્યું હતું. ફોર્ટિસ હોસ્પિટલના યુનિટ હેડ ઓર્થોપેડિક્સ, ડો. પ્રો. પુનીત મિશ્રાના જણાવ્યા મુજબ,લાંબા સમય સુધી બેસી રહેવાથી તમારું વજન વધે છે, તમારા પીઠના હાડકાં અને પીઠના સ્નાયુઓને નુકસાન થાય છે અને તમને પગમાં લોહીનું ગંઠાઈ જવાનું જોખમ પણ રહે છે જેને ડીપ વેનસ થ્રોમ્બોસિસ (DVT) તરીકે પણ ઓળખવામાં આવે છે તેમજ જીવલેણ પલ્મોનરી એમ્બોલિઝમ (ફેફસામાં લોહીનું ગંઠાઈ જવું) પણ થઈ શકે છે.

ખોટી મુદ્રામાં બેસવાથી દુખાવો વધે છે

ડૉ. મિશ્રાના જણવ્યા મુજબ, “WFH તમને લાંબા કલાકો સુધી બેસવા માટે દબાણ કરે છે જેમાં તમે યોગ્ય ટટ્ટાર પોશ્ચરને બદલે ક્રોસ્ડ પોઝિશનમાં બેસો છો જે સમય જતાં નીચલા અને મધ્ય પીઠના સ્નાયુઓને નબળા બનાવે છે અને ધીમે ધીમે થાક તરફ દોરી જાય છે જેના કારણે મધ્ય અને નીચલી પીઠ તેમજ ગરદનમાં દુખાવો થાય છે. તે બેઠાડુ જીવનશૈલી દ્વારા વધુ જટિલ બને છે જેમાં શારીરિક કસરતનો અભાવ, સહનશક્તિ અને શરીરની શક્તિનો અભાવ તરફ દોરી જાય છે જે પીઠ, ગરદન અને ખભાના દુખાવામાં વધારો કરે છે.”

વર્ક ફ્રોમ હોમના પરિબળો કે જે હાડકાંના સ્વાસ્થ્યને અસર કરી શકે છે

ડો. સક્ષમ મિત્તલ, સિનિયર કન્સલ્ટન્ટ ઓર્થોપેડિક્સના જણાવ્યા અનુસાર, WFHથી હાડકાં નબળાં પડી શકે છે એવા કોઈ વૈજ્ઞાનિક પુરાવા ન હોવા છતાં, રિમોટ વર્કિંગ સાથે સંકળાયેલા કેટલાક પરિબળો છે જે પરોક્ષ રીતે હાડકાંના સ્વાસ્થ્યને અસર કરી શકે છે.

1. બેઠાડુ જીવનશૈલી: WFHથી વધુ બેઠાડુ જીવનશૈલી થઈ શકે છે, જ્યાં વ્યક્તિઓ લાંબા સમય સુધી ડેસ્ક અથવા પલંગ પર બેસી રહે છે. બેઠાડુ જીવનશૈલી નબળા હાડકાં સહિત વિવિધ સ્વાસ્થ્ય સમસ્યાઓ સાથે જોડાયેલી છે.

2. શારીરિક પ્રવૃત્તિનો અભાવ: જ્યારે લોકો વર્ક ફ્રોમ હોમ કરે છે, ત્યારે તેઓ તેમની રોજિંદી મુસાફરી, ઑફિસની આસપાસ ચાલવાનું અથવા અન્ય સામાન્ય શારીરિક પ્રવૃત્તિઓ કરી શકતા નથી જે તેઓ પરંપરાગત રીતે ઑફિસમાં કામ કરતી વખતે કરતા હતા. હાડકાંને મજબૂત રાખવા માટે નિયમિત શારીરિક પ્રવૃત્તિ જરૂરી છે.

3. કુદરતી સૂર્યપ્રકાશના સંપર્કનો અભાવ: લાંબા સમય સુધી ઘરની અંદર રહેવાથી સૂર્યપ્રકાશનો અભાવ થઈ શકે છે, જે વિટામિન D મેળવવા માટે મહત્વપૂર્ણ છે. વિટામિન D કેલ્શિયમના શોષણ અને હાડકાંના સ્વાસ્થ્ય માટે જરૂરી છે.

4. નબળી અર્ગોનોમિક્સ: કેટલીક વ્યક્તિઓ પાસે આદર્શ હોમ ઑફિસ સેટઅપ ન હોઈ શકે, જે સમય જતાં નબળી સ્થિતિ અને હાડકાં અને સ્નાયુઓમાં તણાવ ઉત્પન્ન કરે છે.

5. તણાવ અને માનસિક સ્વાસ્થ્ય: લાંબા સમય સુધી તણાવ અને ચિંતા, જે WFHને કારણે વધી શકે છે, તે હાડકાંના સ્વાસ્થ્યને પરોક્ષ રીતે અસર કરી શકે છે.

6. કરોડરજ્જુનું સ્વાસ્થ્ય: વર્ક ફ્રોમ હોમમાં બેસવાની ખોટી મુદ્રા, ખાસ કરીને ખુરશીના ઉપયોગથી પર્યાપ્ત ટેકો મળતો નથી. જેના કારણે કરોડરજ્જુની સ્થિતિમાં સમસ્યા થઈ શકે છે અને ઈન્ટરવર્ટિબ્રલ ડિસ્ક પર દબાણ વધી શકે છે. સમય જતાં, તે પીઠનો દુખાવો અને કરોડરજ્જુની અન્ય સમસ્યાઓ ઉત્પ્ન્ન કરી શકે છે.

7. હાડકાંની ઘનતામાં ઘટાડો: વજન ઉપાડવાની કસરતો, જ્યાં હાડકાં તમારા શરીરના વજનને ટેકો આપે છે, તે હાડકાંની ઘનતા જાળવવા માટે જરૂરી છે. લાંબા સમય સુધી બેસવાથી વજન ઘટાડવાની પ્રવૃત્તિ સાથે હાડકાંની ઘનતામાં ઘટાડો થઈ શકે છે અને ઑસ્ટિયોપોરોસિસનું જોખમ વધી શકે છે.

વર્ક ફ્રોમ હોમમાં આ રીતે એક્ટિવ રહો

ડૉ. પ્રો. પુનીત મિશ્રાના જણાવ્યા મુજબ, “સુરક્ષિત WFH કરવા માટે વ્યક્તિએ સક્રિય જીવનશૈલી જીવવી જોઈએ. યોગ્ય માર્ગદર્શન હેઠળ દરરોજ 45 મિનિટ કસરત કરવી જોઈએ. 20 મિનિટથી વધુ સમય સુધી બેસવાનું ટાળો. કાર્યસ્થળ પર યોગ્ય બેઠક મુદ્રા કે જે પીઠ અને ગરદનને ટેકો આપો. પથારીમાં અથવા પલંગ પર લેપટોપ સાથે કામ કરવાનું ટાળો જે પીઠ માટે સૌથી ખરાબ સ્થિતિ હોય છે. દર 20 મિનિટ પછી ઊભા થાઓ પછી કામ કરો. ઘરે યોગ્ય એર્ગોનોમિક વર્ક સ્ટેશન, યોગ્ય આહાર અને તબીબી સલાહ લઈને વિટામિન D, કેલ્શિયમ અને પ્રોટીનનું પૂરતું સ્તર જાળવી રાખો.”

હાડકાં અને સાંધાના સ્વાસ્થ્ય માટે ઘરેથી કામ કરવાની નકારાત્મક અસરોને ઘટાડવા માટે, ડૉ. ચંદાએ નીચેના ઉપાયો સૂચવ્યા છે:

નિયમિત વિરામ લો. ઊભા રહેવા, સ્ટ્રેચ કરવા અને ફરવા માટે આખા દિવસ દરમિયાન ટૂંકા વિરામ લો.
એર્ગોનોમિક વર્કસ્પેસ સેટ કરો: ખાતરી કરો કે તમારું વર્કસ્ટેશન યોગ્ય મુદ્રા તેમજ તમારી પીઠ અને સાંધાને ટેકો આપવા માટે સેટ કરેલું હોય.
કસરત કરો : તમારા હાડકાં અને સાંધાઓને સ્વસ્થ રાખવા માટે વજન ઉપાડવાની અને સ્ટ્રેચનો સમાવેશ કરતી કસરત કરો.
યોગ્ય મુદ્રામાં બેસો: કામ કરતી વખતે તમારી બેસવાની મુદ્રાનું ધ્યાન રાખો.
કસરત પહેલાં વોર્મ-અપ કરો: કસરત કરતા પહેલાં તમારા સ્નાયુઓ અને સાંધાઓમાં રક્ત પ્રવાહને સુધારવા માટે વોર્મ-અપ કરવાથી તમારા શરીરને આગળની કસરત માટે તૈયાર કરે છે, ઈજાના જોખમને ઘટાડે છે.
હાઈડ્રેટેડ રહો: સાંધાને લ્યુબ્રિકેટ રાખવા માટે પૂરતું પાણી પીવો.

Tags :